Yazımızın konusu 5510 Sayılı Kanuna göre bir işverene bağlı olarak sözleşme akdi ile çalışan kadın işçilerin doğum yapması halinde yararlanabileceği hakları içermektedir. Doğum yapan kadın işçinin gebeliği sürecinde, doğum öncesi ve doğum sonrası hakları bir çok hakkı bulunmaktadır. Kullanılacak izinler konusunda evlat edinen kadın işçi için de aynı haklar bulunmaktadır. Madde madde değinecek olursak; Gebelik sürecinde periyodik kontrollerin yapılması için işverence ücretli izin verilir. Gebe kadının günlük çalışma süresi normal çalışma süresi olan 7,5 saati geçemez ve gebe kadın, sağlık raporuna göre gerekli hallerde daha hafif bir işte çalıştırılabilir. Gebe kadın gece çalışmaya zorlanamaz. DOĞUM İZİNLERİ: Gebe kadına doğum öncesi sekiz hafta ve doğum sonrası sekiz hafta doğum izni verilir. Çoğul gebeliklerde doğum öncesi on hafta doğum sonrası sekiz hafta olarak izin verilir. Bu süreler çalışma şartlarına göre yine sağlık raporu ile uzatılabilir. Gebe kadın, doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışabilir sağlık raporu ile veya erken doğum yapması halinde, doğum öncesinde kullanacağı üç haftalık izin süresini doğum sonrası iznine ekleyebilir. Üç yaşını doldurmamış çocuk evlat edinen kadın tek başına ise sekiz hafta, eşi ile birlikte ise kendisi veya eşi sekiz hafta analık izin kullanabilir. Doğum öncesi ve doğum sonrası analık izinleri kullanıldıktan sonra altı aylık ücretsiz izin hakkı bulunmaktadır. Bu izin hakkı evlat edinen eşlerden birisi ve ya tek olarak evlat edinen kadın için de geçerlidir. Yıllık izinlerin hesabında analık izinleri hesaba dahil edilirken ücretsiz izin süresi dahil edilmeyecektir. Yani ücretsiz izin süresi kadar ileri tarihe taşınacaktır. YARIM ÇALIŞMA HAKKI: İşçinin talep etmesi halinde, analık izinleri ve/veya ücretsiz izinleri bittikten sonra çocuğun bakımı için belirli süreler içinde yarı zamanlı çalışma hakkını kullanabilir. Bu süreler: Birinci doğumda altmış gün, ikinci doğumda yüzyirmi gün, sonraki doğumlarda yüzseksen gün haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz olarak çalışma hakkı bulunmaktadır. Çoğul gebeliklerde bu sürelere otuzar gün daha eklenir. Üç yaşını doldurmamış çocuk evlat edinilmesi halinde aynı haklardan eşlerden birisi de yararlanabilir. Bu şekilde çalışmayı tercih eden kadın süt emzirme izninden faydalanamaz. Yarım zamanlı çalışma esnasında yarı SGK primleriniz ve ücretleriniz işveren tarafından yarı SGK primleriniz ve ücretleriniz ise İŞKUR tarafından işsizlik fonundan karşılanarak tamamlanır. KISMİ ÇALIŞMA HAKKI: Doğum sonrası analık izin süresinin bitmesinden ve işverene 30 gün öncesinde yazılı talepte bulunulmasından sonra, anne veya babadan birisi çocuğun ilköğretime başladığı tarihi takip eden ayın başına kadar kısmi süreli ile çalışma yapılabilir. İşveren bu talebi kabul etmek zorundadır. Bu çalışma şeklinde sadece çalıştığınız kısım kadar SGK primi yatırılıp, çalıştığınız kadar ücret alabilirsiniz. Bu haktan üç yaşını doldurmamış çocuk evlat edinen kişiler de faydalanabilir. Bu haktan faydalanmak için eşlerin ikisinin de çalışıyor olması gerekmektedir. SÜT İZNİ: Emziren anneye günlük 1,5 saat emzirme izni verilir. Bu izni kadın kaça bölecek ve ya hangi zaman dilimlerinde kullanacak kendisi karar verir. Bu izin için ücretten herhangi bir kesinti yapılmaz. Emziren kadın günde 7,5 saatten fazla çalıştırılmaz ve sağlık raporu olması halindegece çalışması yaptırılmaz. İşveren gebe kadın işçinin çalışma şartlarının sağlık ve güvenliğe uygun olmasını ilgili yönetmeliklere göre sağlamak zorundadır. DOĞUM BORÇLANMASI Sigortalı kadının doğumdan sonraki sekiz haftalık, çoğul gebelik halinde ise on haftalık süreleri, doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde, doğum sonrası istirahat süresine eklenen süre dahil toplam istirahat süresi ile birlikte toplam iki yıllık süre borçlanılabilir. - Kadın sigortalılar doğum nedeniyle çalışamadıkları en fazla üç defa olmak üzere ikişer yıllık sürelerini (toplamda en fazla 6 yıla tekabül etmektedir.) borçlanabilir. - Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalıların doğum yaptığı tarihten sonra  adına primi ödenmiş süreler borçlanma hesabında dikkate alınmaz. Prim ödenmiş süreler iki yıllık süreden düşülerek kalan süre borçlandırılacaktır - Doğum borçlanması yapılacak sürede çocuğun vefat etmesi halinde vefat tarihine kadar olan süreler borçlanılabilir. - İlk doğumunu yaptıktan sonra iki yıl dolmadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalı, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar geçen süre ile ikinci doğum için borçlanabileceği iki yıllık sürenin toplamı kadar geçen süreyi borçlanılabilir. Sigortalı kadının doğum nedeniyle çalışamadığı iki yıllık süreyi borçlanabilmesi için doğumdan önce; - Hizmet akdi kapsamında çalışanlar için (2925 sayılı Kanun, mülga 506 sayılı Kanun, 5510 sayılı Kanun- 4/a) sigortalılıklarının tescil edilmiş ve adına prim bildirilmiş/tahakkuk etmiş olması, - Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışma kapsamında olan sigortalılar için (Mülga 1479 sayılı Kanun, Mülga 2926 sayılı Kanun, 5510 sayılı Kanun- 4/b) sigortalılıkların tescil edilmiş ve ödenmiş yahut tahakkuk etmiş prim borcunun olması, -Kamu görevlisi kapsamında sigortalı sayılanlar için sigortalılar (Mülga 5434 sayılı Kanun, 5510 sayılı Kanun- 4/c) sigortalılıklarının tescil edilmiş olması, - Kadın sigortalının doğumdan önce çalışmaya başlayarak sigortalılık şartını yerine getirmesi, - Doğumdan sonra borçlanılacak süre içerisinde adına prim ödenmemesi, - Borçlanacağı sürede çocuğunun yaşaması, gerekmektedir. Faydalı olması dileğiyle, Ayşe Soysal Topal NOT : Mevzuatta yapılan değişiklikler ve kişinin sağlaması gereken şartların farklılık göstermesi konusunda yazarın bir sorumluluğu bulunmamaktadır.